Erfelijk hoog cholesterol : familiaire hypercholesterolemie

Video: gezonde leefstijl / zorgen voor mezelf / gezond eten

Video: gezonde leefstijl / zorgen voor mezelf / meer bewegen

Wat is een erfelijk hoog cholesterol?

Bij een erfelijk hoog cholesterol heeft u meestal een erg hoog cholesterol. Vaak al als u jong bent.
Dit komt door een fout in een gen. Sommige mensen met deze gen-fout hebben geen hoog cholesterol.  

Cholesterol is vet. De lever maakt het. En u krijgt cholesterol binnen met voeding. 
Uw lichaam gebruikt cholesterol om cellen, hormonen en gal te maken. 

Als u jaren lang een heel hoog cholesterol heeft, kan het cholesterol aan de binnenkant van uw bloedvaten gaan kleven. Vooral als u ook andere problemen heeft, zoals roken of te zwaar zijn. 

Uw bloedvaten worden smaller en kunnen dicht gaan zitten. Dit kan problemen geven met uw hart en bloedvaten, op jongere leeftijd dan bij andere mensen. Bijvoorbeeld hartkramp, nierschade, een hartinfarct of een beroerte.

De medische naam is familiaire hypercholesterolemie (FH).

Hoe merk ik dat mijn hoge cholesterol misschien erfelijk is?

Van een hoog cholesterol merkt u niks. Pas als de bloedvaten dicht gaan zitten, ontstaan er problemen. Bijvoorbeeld een hartinfarct, een beroerte of pijn in uw been bij lopen (etalagebenen).

Bij erfelijk hoog cholesterol gaat er ook vet op bepaalde plekken zitten. Soms kunt u dit merken: 

• dikkere plekken op uw pezen. Bijvoorbeeld op de achillespees of de pezen in uw handen. 
• een witgele ring rondom het gekleurde deel van het oog (iris).
• gele bultjes rondom uw ogen.

U en uw arts kunnen denken aan erfelijk hoog cholesterol:

• als het cholesterol in uw bloed heel hoog is
• als er een dikke plek op 1 van uw pezen te zien is
• als u een witgele ring rondom de kleur van uw oog heeft (en u bent onder de 45 jaar)
• als u een hart- en vaatziekte heeft gekregen voor uw 60e jaar
• als uw vader, moeder, kind, broer of zus het heeft. Of als de arts denkt dat zij het kunnen hebben. 

Hoe kan ik een erfelijk hoog cholesterol krijgen?

De oorzaak van erfelijk hoog cholesterol is een fout in een gen (DNA).

Op uw genen liggen al uw eigenschappen vast. Bijvoorbeeld de kleur van uw ogen. En ook de manier waarop uw lichaam omgaat met cholesterol in uw bloed.

Door de gen-fout kan uw lever het cholesterol niet goed uit uw bloed weghalen.

De gen-fout gaat van de ene generatie naar de andere generatie. U krijgt het via uw moeder of vader. 

Hoe weet ik of ik een erfelijk hoog cholesterol heb?

U kunt laten onderzoeken of u de gen-fout heeft. Uw (huis)arts kan dit onderzoek voor u aanvragen. 

Er wordt bloed bij u afgenomen. In een laboratorium onderzoeken mensen of u de gen-fout heeft. Dit heet DNA-onderzoek.

Na 2 tot 3 maanden krijgt u de uitslag.

Adviezen als u een erfelijk hoog cholesterol heeft

U kunt met gezond leven zorgen dat uw kans op een hart- en vaatziekte zo laag mogelijk blijft. Dit zijn de adviezen:

• Ga niet roken. Als u rookt: stop met roken. Daarmee maakt u uw risico op hart- en vaatziekten heel veel kleiner. 
• Eet gezond:
  • veel groenten, fruit, volkorenproducten en peulvruchten. Daar zitten veel vezels in. 
  • weinig zout
  • producten met goed vet (onverzadigd):
    • zachte margarine en olie  
    • ongezouten pinda's en noten
    • vis
  • zo weinig mogelijk slecht vet (verzadigd vet en transvet). Dit zit in bewerkt vlees, zoals worst en ontbijtspek, en in snacks, taart, koeken, biscuits, cake en kant-en-klare producten. Eet dit dus zo min mogelijk. 
• Drink liefst geen alcohol. Drink u wel alcohol, doe het dan niet elke dag en niet meer dan 1 glas alcohol per dag.
• Beweeg tenminste 2,5 uur per week actief. Doe ook oefeningen die botten en spieren versterken. Zie voor meer info Ik wil gezond bewegen.
• Zorg voor een gezond gewicht als u te zwaar bent door gezond te eten en actief te bewegen.
• Probeer iets te doen aan oorzaken van stress. Zorg elke dag voor momenten van ontspanning.

Kijk voor meer info bij Ik ga mijn risico op hart- en vaatziekten verlagen met gezond leven.

Medicijnen bij een erfelijk hoog cholesterol

Ook medicijnen maken de kans op hart- en vaatziekten kleiner, zoals simvastatine of pravastatine.
Deze medicijnen remmen de aanmaak van cholesterol in de lever. Zo komt er minder cholesterol in uw bloed. 

Deze medicijnen kunnen bijwerkingen geven, zoals spierpijn.
Kijk hier voor meer adviezen als u medicijnen tegen hoog cholesterol slikt.

Om uw risico op hart- en vaatziekten verder te verlagen, krijgt u mogelijk ook nog andere medicijnen. Bijvoorbeeld medicijnen die de bloeddruk of bloedsuiker verlagen. 

Hoe gaat het verder met een erfelijk hoog cholesterol?

Als u de gen-fout heeft, kunt u dit uw broers, zussen en kinderen vertellen. Zij hebben 50 procent kans om de gen-fout ook te hebben. Zij kunnen zich ook laten onderzoeken als zij dit willen.

Als het cholesterol in uw bloed goed is, komt u 1 keer per jaar voor controle bij de huisarts.
U bespreekt hoe het gaat met u en hoe het gaat met gezond leven.
Heeft u last van bijwerkingen, bespreek dit met uw huisarts. De huisarts kan u dan een minder sterk medicijn geven, of een ander medicijn.  

Op oudere leeftijd kunt u nadenken of u wilt stoppen met de cholesterol-medicijnen. De nadelen kunnen dan groter zijn dan de voordelen.

Meer informatie over een erfelijk hoog cholesterol

Meer informatie over erfelijk hoog cholesterol:

• de Hartstichting
• Stichting Leefh, ook over DNA-onderzoek aanvragen

We hebben de informatie over cholesterol gemaakt met;

• de richtlijn voor huisartsen en specialisten over Cardiovasculair Risicomanagement 
• het standpunt van huisartsen over FH